Page 9 - wolfg_Folmer_kata_Backnang_75_druck.indd

z ertr ü m m ert e n Alt e n, d as a uf s ei n e W eis e i nt er es s a nt u n d, w e n n gl ei c h mit d er l ot hri n gis c h e n Gr e nz e, w e g v o n d er r o m a ntis c h -r a u e n S c h ö n h eit d es W olf g a n g F ol m er s e h e n, ei n e f ei n e, k o nstr u kti v e Ir o ni e st e c kt, wir d g er a d e
M er k m al e n d es A bs ur d - K o mis c h e n v ers e h e n, d ur c h a us h ör b ar ist – mit ü b ers e h e n e n w est d e uts c h e n Z o n e nr a n d g e bi ets, v o m v o n K o hl e, R u ß u n d a u c h i n d e n Fil m e n d e utli c h, s ei es i m S c hl a gz e u gs pi el mit S of a als I nstr u -
n e u e n O hr e n. D as E x p eri m e nt ist W olf g a n g F ol m er, d er i m M usi k v er ei n St a hl u n d d e m Klirr e n d er G üt er w a g o ns g e pr ä gt e n, » g ut k at h olis c h e n « m e nt o d er b ei m S pi el e n d es a uf d e m B o d e n li e g e n d e n, z erl e gt e n S c hl a g -
s ei n er H ei m at g e m ei n d e Gr o ßr os s el n s el bst vi el e J a hr e als S c hl a gz e u g er M el a n c h oli al a n d z wis c h e n W ei d ez a u n u n d S c h utt h al d e, u m si c h mit d er z e u gs, ei g e ntli c h s c h o n b ei m M usi kt h e at er f ür dr ei K u c k u c ks u hr e n.
a kti v w ar, g el u n g e n. F ür di e M usi k er wir d es ei n e irriti er e n d e, u n g e w o h nt e, K u nst a n d er n orts n e u z u er fi n d e n – fr eili c h ni c ht o h n e n o c h ei n m al, u n d Di e g e n a u e B e o b a c ht u n g, d as Hi ns c h a u e n, di e W a hr n e h m u n g d er W elt
vi ell ei c ht a u c h i ns piri er e n d e Erf a hr u n g g e w es e n s ei n. D as s k ü nstl eris c h e vi ell ei c ht ei n z w eit es M al, g e n a u hi nz us c h a u e n. Di e n e u e H ei m at a m ist ei n i n W olf g a n g F ol m ers g es a mt er Ar b eit pr äs e nt es A nli e g e n. A u c h v o n
Z erst ör u n g e n or m es kr e ati v es P ot e nzi al fr eis et z e n k a n n u n d i m m er a u c h N e c k ar b ot i h m d as g e ei g n et e U mf el d, u m si c h z u e nt wi c k el n, u n d di e Ni - d a h er ist d er St ell e n w ert d er F ot o gr a fi e i n n er h al b s ei n es W er ks z u n e h -
d er B e gi n n v o n et w as N e u e m, S c h ö pf eris c h e m ist, di es e Er k e n nt nis h at si c h s c h e n, di e er br a u c ht e, u m ni c hts als z u ar b eit e n u n d all es a n d er e d a b ei m e n d g e w a c hs e n. Di e n e u er e n di git al e n M ö gli c h k eit e n d er K a m er a si n d
W olf g a n g F ol m er ni c ht n ur mit di es e m Vi d e o z u ei g e n g e m a c ht. z u v er g es s e n – o d er z u v er ar b eit e n. d a b ei ei n will k o m m e n es Hilfs mitt el; d a mit k a n n m a n d a n n e b e n d o c h
Ei n e s ei n er s c h w ar z -r os a -r ot- w ei ß e n V e kt or gr a fi k e n z ei gt di e Di es ell o k, j e m a n d e m et w as z ei g e n: Hi er, s c h a u m al! Di es es H a us. Di es e I n d ustri e-
a n d er d er S pi el z e u g m ot orr a df a hr er z ers c h ellt u n d i n z w ei T eil e z ers pri n gt; J a hr z e h nt e s p ät er ist s ei n L u d wi gs b ur g er At eli er m e hr ei n L a g er als ei n a nl a g e. Di es er P ar k. U n d n o c h d e utli c h er u n d i m m er gr ö ß er: Di e g e b a ut e
di e fl ä c h e n h aft e S pi el z e u g - u n d S c h a bl o n e n - Äst h eti k l äs st d as G a nz e Ar b eitsr a u m, g e n a u g e n o m m e n si n d es m e hr er e L a g err ä u m e. I n i h n e n li e - W elt, wi e si e si c h d er K a m er a d arst ellt, b ei N a c ht u n d mit k ü nstli c h er, st a u -
als h ar ml os es S pi el mit S c h ni ps el n ers c h ei n e n. A b er d as B ös e, Br ut al e d er g e n u nz ä hli g e Gr a fi k e n a uf P a pi er, a uf H ol z pl att e n, P ast ell e, G o u a c h e n, n e ns w ert u n wir kli c h er B el e u c ht u n g. Di es er S c hr e b er g art e n. Di es es U nt er -
Er z ä hl u n g ist s c h o n i n d er W elt. Di e o b er fl ä c hli c h e H ar ml osi g k eit k o m mt Dr u c k gr a fi k e n, V e kt or gr a p hi k e n, F ot o gr a fi e n, u n d n o c h vi el m e hr K o h - n e h m e n. Di es es At o m kr aft w er k. Di es e J ustiz v oll z u gs a nst alt. Als m et erl a n -
i n n er h al b d er f or m al s e hr h o m o g e n e n S eri e n v o n W olf g a n g F ol m er oft l e - u n d Bl eistift z ei c h n u n g e n. L a n g e R ei h e n f or m al ä h nli c h er Ar b eit e n, i n g e P a n or a m af ot o gr a fi e, di e a us vi el e n ei nz el n e n F ot os z us a m m e n g es et zt
erst u nt ers c h w elli g u n d d a n n v o n Bil d z u Bil d pl öt zli c h i ns Ki p p e n. Di e d e n e n er i m m er wi e d er n e u e k ü nstl eris c h e A ns ät z e mit ei n er gr e nz e nl os e n, ist, i n e n or m er D et ailti ef e. D as ist ei n R e alis m us, d er m är c h e n h aft, k ü nstli c h
ki n dli c h v er ni e dli c ht e, st er e ot y p e S pi el z e u g w elt pr allt ni c ht s elt e n, a u c h i n f ast b es es s e n e n U n er m ü dli c h k eit a us g e k ost et h at. G es e h e n h at di e W elt u n d e ntr ü c kt wir kt u n d gl ei c hz eiti g e b e ns o dist a nzi ert wi e ti ef e ns c h arf
d e n Bl eistift z ei c h n u n g e n, a uf pl öt zli c h e Ü b er griff e o d er U nf äll e: I m Kits c h d a v o n l ä n gst ni c ht all es. W o hi n er a u c h gr eift, u m et w as z u z ei g e n, es u ns er e Z eit d o k u m e nti ert.
l a u ert di e G ef a hr. t u n si c h u n e n dli c h e W elt e n v o n i m m er wi e d er g a nz u nt ers c hi e dli c h e n
W er k gr u p p e n a uf, di e a b er – z u mi n d est i n d e n gr a fis c h e n W er k k o m - Z ul et zt f ü hrt e W olf g a n g F ol m ers W e g i h n i n di e S c h w eiz er B er g e, w o er
Et w as d a v o n zi e ht si c h d ur c h s ei n g a nz es W er k. I m m er wi e d er K o n v e n - pl e x e n – d o c h all e ei ni g es g e m ei ns a m h a b e n: Di e Li ni e als f or m b esti m - i m R a h m e n ei n es Sti p e n di u ms i n d er L a n ds c h aft z ei c h n et e, s ei n Z ei c h n e n
ti o n ell es, S c h a bl o n e n, Kits c h, Ki n d er kr a m, a b er a u c h Mis sr at e n es u n d m e n d e D o mi n a nt e. Ei n e N ei g u n g z ur R e d u kti o n. Di e L ust a m E x p eri m e nt. s el bst mit d er K a m er a d o k u m e nti ert e u n d k o m m e nti ert e: Ni c hts als S c h ei -
u n b e h olf e n G est alt et es: Di e F o k us si er u n g u n d ü b er d e utli c h e Z urs c h a u - Sz e n eri e n mit i nt er a gi er e n d e n F or m e n u n d S u bj e kt e n. V or all e m a b er s et zt t er n s ei es, w as er d a b etr ei b e, s a gt er i n di e K a m er a, w ä hr e n d er z ei c h-
st ell u n g all d es s e n a uf d er ei n e n S eit e u n d s c hli e ßli c h d er kr e ati v e Z er- W olf g a n g F ol m er a uf di e h art n ä c ki g e Ar b eit a n d er u n b e di n gt e n F or m, n et. Di e Pr o d u kt e s ei n es S c h eit er ns, di e Z ei c h n u n g e n, s e h e n d a n n all es
l e g u n gs pr oz es s a n d er ers eits ers c h ei n e n wi e z w ei S eit e n ei n er M e d aill e i n di e er mit ei n er ei nz el n e n Ar b eit ni e err ei c ht, d ur c h di e er a b er mit j e d er a n d er e als g es c h eit ert a us. A b er, s o m us s m a n d as w o hl z u E n d e d e n k e n,
F ol m ers Ar b eit e n. A us d er A us ei n a n d ers et z u n g mit d e m Tri vi al e n zi e ht er w eit er e n Ar b eit di e A us s a g e k o ns oli di ert, di e e ntst e h e n d e W elt a us b a ut, vi ell ei c ht gi bt es di e Z ei c h n u n g, di e ni c ht s c h eit ert, j a a u c h g ar ni c ht, es
ei n e s elts a m e E n er gi e, di e i n ei n e Art k ü nstl eris c h e Ü b er wi n d u n g m ü n d et. v arii ert, v erst eti gt u n d z us pit zt. Es g e ht i h m i m m er u m di es e n Pr oz es s, u m s ei d e n n als V orst ell u n g. Vi ell ei c ht ist all es Z ei c h n e n i m m er ei n S c h eit er n,
D as f ä n gt s c h o n i n d e n fr ü h e n F ot os eri e n i n d er alt e n H ei m at a n, di e er d as M a c h e n, st ets v oll a uf di e k ü nstl eris c h e Ar b eit k o nz e ntri ert. M a g s ei n, ei n er h ell e n d es, l e b e n di g es, r e b ellis c h es, a nr e g e n d es, gr o ß arti g es, a uf
b ei B es u c h e n b eis pi els w eis e b ei ei n er alt e n D a m e i n d er N a c h b ars c h aft d as s d a b ei d as öff e ntli c h e Z ei g e n ei n w e ni g z u k ur z g e k o m m e n ist. n o c h vi el m e hr L ust m a c h e n d es S c h eit er n. D a n n w är e s c hli m m er als di e -
g e m a c ht h at – d ar u nt er A uf n a h m e n mit u n ertr ä gli c h e n A n h ä uf u n g e n D e n n o c h gi bt es a u c h i m öff e ntli c h e n R a u m ei ni g es v o n i h m z u s e h e n: s es S c h eit er n n ur, es ni c ht d ar a uf a n k o m m e n z u l as s e n u n d es a us A n gst
v o n alt e n M ö b el n, Kis s e n u n d St offti er e n, di e si c h z u ei n er e b e ns o f as - Et w a di e 2 4 0 M et er l a n g e, s c h w ar z a uf gr a u a uf g e m alt e, a bstr a kt e Gr a fi k v or d e m S c h eit er n erst g ar ni c ht z u v ers u c h e n. K u nst m us s i m m er ei n Risi -
zi ni er e n d e n wi e b e dr o hli c h e n K ulis s e a uft ür m e n u n d gl ei c hz eiti g di e a uf d er a b g es c hr ä gt e n K ai m a u er a m N e c k ar, a uf d er H ö h e d es Kr aft - k o ei n g e h e n. S o g es e h e n m a g m a n W olf g a n g F ol m ers K u nst als Pr oz es s
a ut h e ntis c h e n B ü h n e n bil d er ei n er Bi o gr a fi e z ei g e n. I n S c h w ar z w ei ß a uf w er ks W al h ei m, di e m a n u n v er h offt b ei m V or b eif a hr e n a uf d er a n d er e n ei n es gr a n di os e n, er fi n d u n gsr ei c h e n, k ä m pf eris c h e n, s e h e ns w ert e n, a us M arti n S c hi c k
m att e m B ar yt p a pi er ist d as all es g er a d e n o c h ertr ä gli c h. S c h w ar z w ei ß ist Fl us ss eit e e nt d e c kt – ei n g e w alti g es, u n ü b ers e h b ar es Z ei c h e n i n d er gr o ß er F üll e s c h ö pf e n d e n » S c h eit er ns « i m b est e n, i m F ol m er‘s c h e n Si n n e G e b or e n 1 9 6 4 i n S a arl o uis, st u di ert e K u nst er zi e h u n g u n d G er m a nisti k
a bstr a kt er, ist wi e Gr a fi k. U n d b ei W olf g a n g F ol m er k o m mt all es v o n d er L a n ds c h aft g e w or d e n es St at e m e nt f ür s ei n e gr a fis c h e K u nst a uff as s u n g. a ns e h e n. A u c h d e n M ars c h, di e P erf or m a n c e mit d e m M usi k v er ei n R h ei n - a n d er A k a d e mi e d er Bil d e n d e n K ü nst e St utt g art u n d a n d er U ni v ersit ät
Gr a fi k; v o n i hr a us g e h e n d h at er all es, w as a n bil d n eris c h - k ü nstl eris c h e n Bis h e ut e si n d d a n e b e n i m m er wi e d er Vi d e o fil m e e ntst a n d e n. I n d e n m eis - g ol d, di e d a m als, A nf a n g d er N e u nzi g erj a hr e, i m S a al b a u i n Gr o ßr os s el n St utt g art; 1 9 9 5 Z w eit es St a ats e x a m e n, d a n a c h T äti g k eit als K ü nstl er
T e c h ni k e n u n d Z wis c h e nt e c h ni k e n z ur V erf ü g u n g st e ht, er k u n d et, er w eit ert t e n di es er Vi d e os si e ht m a n d e n K ü nstl er s el bst k ör p erli c h a gi er e n. Öft er g es pi elt w ur d e. U n d m a n wir d mit W olf g a n g F ol m er n a c h v or n e st ür m e n u n d G est alt er, d a n e b e n R e d e - u n d T e xt b eitr ä g e f ür K u nst a us st ell u n g e n
u n d i m m er wi e d er als Gr a fi k f or m uli ert. Es l e u c ht et ei n e m a u c h s of ort ei n, als S c hl a gz e u g er, d er f ast j e d e n n o c h s o allt ä gli c h e n G e g e nst a n d z ur u n d i h m z usti m m e n d z ur uf e n w oll e n: D as w ar d o c h s c h o n m al g ar ni c ht u n d - p u bli k ati o n e n. Z wis c h e n 2 0 0 9 u n d 2 0 2 0 K ult ur a mtsl eit er i n
d as s ei n er wi e W olf g a n g F ol m er v o n d ort w e g m us st e, u m ni c ht s c h w er - R h yt h m us m as c hi n e m a c h e n, z u m L e b e n er w e c k e n, z u m B est a n dt eil s ei - s o s c hl e c ht! B a c k n a n g. S eit 1 9 9 7 L eit er d es B er ei c hs Bil d e n d e K u nst u n d d er G al eri e
m üti g z u w er d e n, w e g v o m g e m ütli c h e n, a usfr a ns e n d e n R a n d d er W elt a n n es S pi els, s ei n er I nsz e ni er u n g m a c h e n k a n n. D as s i n Vi el e m, w as wir v o n d er St a dt B a c k n a n g.

8 9